دسته: چالش‌های فناوری شهروندی

دسته‌ها
چالش‌های فناوری شهروندی مبانی فناوری شهروندی

چالش‌های فناوری شهروندی از نگاه EHCE

موسسه European Hub for Civic Engagement در گزارشی، به مهمترین چالش‌هایی که فناوری شهروندی و همچنین فعالان و سازمان‌هایی که در این حوزه فعال هستند (به خصوص فعالان اروپایی در این زمینه) با آن روبرو هستند اشاره کرده است. این موسسه، چهار دسته از چالش‌ها را شناسایی کرده است که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌گردد.

فناوری شهروندی

۱-  چالش‌های مرتبط با جامعه فعالان فناوری شهروندی

یکی از چالش‌های اصلی حوزه‌ی فناوری شهروندی، به جامعه فعالان این حوزه مرتبط است. یکی از مهمترین مشکلات این حوزه، عدم ارتباط و همکاری درون این جامعه (به خصوص در اروپا) است. این کاستی، تبادل دانش و ایجاد شبکه‌های کارآمدی که می‌توانند پتانسیل جامعه فناوری شهروندی را که آزاد کنند با دشواری مواجه می‌کند. یکی از راهکارهای برطرف کردن این چالش، ایجاد فضای دیجیتالی همکاری در این زمینه است که وابسته به نهاد خاص و یا جغرافیای خاصی نبوده و برگرفته از خود این جامعه باشد.

۲- چالش‌های مرتبط با منابع

بازیگران جامعه فناوری شهروندی، غالباً هنگام کار روی موضوع جدید یا هنگام تأسیس سازمان خود، از صفر شروع می‌کنند. مشکل و مساله‌ای که آنها می‌خواهند در جامعه به آن بپردازند مشخص و واضح است، اما منابع برای تأثیرگذاری معنادار آن‌ها دست نیافتنی هستند. با این حال، این منابع وجود دارند. این منابع شامل دانش، مهارت فنی و یا سایر بازیگران با تجربه در این زمینه هستند. اما مهم به اشتراک‌گذاری این منابع و استفاده از آن‌هاست. در این بین، تنها جامعه فناوری شهروندی که قادر است منابع معتبر را به اشتراک بگذارد و از آن استفاده کند، می تواند به رشد خود ادامه دهد.

۳- چالش‌های مرتبط با ایده و ایده‌پردازی

مسیر رسیدن به یک ایده یا یک کمپین توسعه یافته طولانی است. در بیشتر موارد به بازخورد، انتقاد و اظهار نظر نیاز دارد. غالباً، ایده‌ها از بین می‌روند چراکه به اندازه كافی در تعامل انسانی شکل نگرفته‌اند. تعاملات می‌توانند ایده‌ها را به مراحل بعدی برسانند. باید در این زمینه، یک چارچوب برای تبادل ایده‌ها در فضایی امن (که ایده دزدی در آن مطرح نشود)، حمایتی و سازنده ایجاد کرد.

۴- چالش‌های مرتبط با تامین مالی

تامین مالی، همواره یکی از چالش‌های اصلی حوزه فناوری شهروندی است. در بسیاری از اوقات، فرآیند نحوه‌ی اعطاء و توزیع بودجه در این زمینه به خصوص برای بازیگران کم تجربه مشخص نیست. در بسیاری از کشورها، عملا بودجه‌ای برای فعالیت‌های این‌چنینی هزینه نمی‌شود. در کشورهای دیگر نیز فرآیندهای بوروکراتیک و ساختارهای طولانی، کار کردن در این زمینه را سخت ‌می‌کند.

دسته‌ها
چالش‌های فناوری شهروندی مبانی فناوری شهروندی

چالش‌های فناوری شهروندی از نگاه استفانز (Stephens)

فناوری شهروندی

استفانز (Stephens) در سال 2017 پژوهشی با عنوان «فناوری شهروندی؛ داده‌ی باز و شهروندان داوطلب، به عنوان منابع دولت محلی کارولینای شمالی» انجام داده و در بخشی از آن به مهمترین چالش‌های فناوری شهروندی، خصوصا در ارتباط با دولت‌های محلی پرداخته است. او عنوان می‌کند که از نگاه مقامات دولتی، دو عامل اصلی به عنوان موانع بالقوه و واقعی در ارتباط با پیشرفت فناوری شهروندی وجود دارند:

  • اول: محدودیت‌هایی که در وظایف مقامات دولتی و برنامه‌های کاری آن‌ها در این خصوص وجود دارد. به خصوص نوع کاری که در فضای دولتی انجام می‌شود و فرهنگ کاری آن که به صورت کامل با حوزه‌ی فناوری شهروندی متفاوت است.
  • دوم: موضوعات مربوط به مدیریت پروژه (چه به لحاظ فنی و چه به لحاظ ادارکی) که با توجه به تفاوت رویکردهای مقامات دولتی و داوطلبان عرصه‌ی فناوری شهروندی معمولا باعث اختلاف می‌شود.

او در ادامه به شش چالش اصلی این حوزه با توجه به عوامل فوق می‌پردازد که به هر کدام به صورت مختصر اشاره می‌کنیم.

فناوری شهروندی

  1. محدودیت‌ها در وظایف و قوانین بخش دولتی

کارکنان دولت و مقامات دولتی مطابق با قانون‌های مربوطه، وظایفی دارند که بسیاری از فعالیت‌های حوزه فناوری شهروندی در این قاعده نمی‌گنجد. همچنین زمان کاری کارکنان دولت نیز محدود بوده و بسیاری از آن‌ها به دلیل مشغله‌ی زیادی که دارند نمی‌توانند فکر و ذهن خود را مشغول کارهای نوآورانه و ابتکاری تیم‌های فناوری شهروندی کنند. بیشتر مدیران دولتی، برای حل مسأله از روش سنتی آن استفاده می‌کنند. در حالی که بین حل مسأله به صورت سنتی و روش حل مسأله با استفاده از روش فناوری شهروندی تفاوت ماهوی وجود دارد. بنابراین چالش اولیه پیش روی فعالان فناوری شهروندی تغییر نگاه مدیران به این موضوع است.

  1. فرهنگ کاری متفاوت بخش دولتی و عرصه فناوری شهروندی

فرهنگ کاری در حوزه فناوری شهروندی که عمدتا از برنامه‌نویس‌ها و فعالان حوزه فناوری اطلاعات هستند، یک فرهنگ کاری پویا و چابک است و تفاوت چشمگیری با فرهنگ کاری کارمندی در دولت دارد.  فعالین فناوری شهروندی بیشتر علاقه‌مندند در ساعات غیرکاری کار کنند و زمان مشخصی برای رفت و آمد به محیط کار نمی‌شناسند اما در سبک سنتی کار محدودیت‌های زیادی برای این موضوع لحاظ شده است که این مهم را برای فعالین این عرصه سخت و دشوار می‌کند. به خصوص زمانی که نیاز است تا فعالان این حوزه با بخش دولتی ارتباط تنگاتنگی داشته باشند.

  1. انتظارات و پاسخگویی

انعطاف‌پذیری و نوآوری در ذات کارهای حوزه فناوری شهروندی وجود دارد. همین باعث می‌شود تا در بسیاری از اوقات ارتباط مناسبی با مقامات دولتی (که معمولا از این ویژگی برخوردار نیستند) برقرار نشود. این عدم ارتباط مناسب، انتظارات و پاسخگویی‌های طرفین (بخش دولتی و بخش فناوری شهروندی) را با کج‌فهمی مواجه کرده و ممکن است تا ناامیدی فعالان حوزه فناوری شهروندی ادامه پیدا کند.

  1. مدیریت پروژه و فرایندهای آن

سبک مدیریت پروژه سنتی با سبک مدیریت پروژه چابک (Agile) در فناوری شهروندی متفاوت است. این تفاوت در تعریف و ارزیابی پروژه‌های فناوری شهروندی بسیار حائز اهمیت است. این تفاوت سبک مدیریت پروژه باعث اختلافات زیادی بین مدیران دولتی و فعالان این عرصه می‌شود و پروژ‌ه‌های مشترک را با چالش‌های زیادی مواجه می‌کند.

  1. محدودیت ها در استفاده از ابزار آنلاین

هرچند که با گسترش روزافزون فناوری اطلاعات مواجه هستیم اما کارمندان دولت هنوز برای استفاده از ابزارهای آنلاین آماده نیستند و این تفاوت استفاده فراگیر فعالان عرصه فناوری شهروندی از این ابزارها و در مقابل، آشنا نبودن کارمندان دولت با آن، باعث بوجود آمدن چالش‌های زیادی در رابطه بین دولت و فعالان این عرصه شده است. همچنین ممکن است برای استفاده از ابزارهای آنلاین در دولت، به دلیل سیاست‌های محرمانگی، محدودیت‌های قانونی وجود داشته باشد.

  1. تفاوت بین اهداف توسعه‌دهندگان فناوری شهروندی و نیازهای کاربران

بسیاری از کاربران (که معمولا افراد کم بضاعت جامعه نیز هستند) با فناوری اطلاعات آشنا نیستند، ولی توسعه‌دهندگان فناوری شهروندی تمرکز و توجه خود را روی موضوع فناوری اطلاعات گذاشته‌اند. در اینجا این چالش مطرح است که آیا هدف توسعه‌دهندگان فناوری شهروندی با نیازهای کاربران، به خصوص کاربرانی که از قشر ضعیف جامعه هستند، منطبق است یا خیر. در واقع به بیانی دیگر، بسیاری از کسانی که به عنوان مخاطب سامانه‌های فناوری شهروندی هستند حتی به برنامه‌های مبتنی بر وب دسترسی هم ندارند چه برسد به مشارکت‌شان در آن!

دسته‌ها
چالش‌های فناوری شهروندی مبانی فناوری شهروندی

چالش‌های فناوری شهروندی از نگاه بنیاد شوالیه (Knight Foundation)

بنیاد شوالیه در گزارشی با عنوان «Scaling Civic Tech»، مهمترین چالش‌های سازمان‌هایی که روی حوزه‌ی فناوری شهروندی متمرکز شده‌اند را بیان کرده‌اند. این چالش‌ها به شرح زیر هستند:

فناوری شهروندی

۱. چالش‌های مالی و درآمدی

جالب است حتی سازمان‌هایی که در زمینه‌ی فناوری شهروندی به عنوان نمونه‌ی موفق این حوزه شناخته می‌شوند نیز با چالش‌های مالی و درآمدی زیادی روبرو هستند. کمتر سازمانی در این حوزه را می‌توان با عنوان سازمان پایدار (به لحاظ درآمدی) شناخت. البته شاید دلیل این امر نیز، نوظهور و نوپا بودن این حوزه است و در آینده این مشکل برطرف شود. اما جریان‌های درآمدی و مالی از اصلی‌ترین چالش‌های سازمان‌های حوزه فناوری شهروندی بوده و تا الان نیز هست.

۲. اختلاف و ناسازگاری مدل‌های درآمدی

یکی از چالش‌های سازمان‌های فناوری شهروندی، اختلاف مدل‌های درآمدی در این حوزه است. برخی از مدل‌ها برمبنای سازمان‌های انتفاعی و برخی دیگر برمبنای سازمان‌های غیرانتفاعی شکل گرفته‌اند. فناوری شهروندی را بواقع نه می‌توان در حوزه سازمان‌های انتفاعی و نه می‌توان در حوزه غیرانتفاعی تعریف کرد. از سوی دیگر، منابع قابل تکرار و معتمد درآمدی و ظرفیت‌های سازمانی لازم برای دستیابی به این منابع در حوزه‌های مختلف فناوری شهروندی مانند شفافیت،‌ رای‌دهی، تعاملات دولت-شهروند و … متفاوت است و یک سازمان این حوزه می‌بایست مدل‌های مختلف درآمدی در آنِ واحد استفاده کند که خود چالش بزرگی است.

۳. مسیرهای رشد

یکی دیگر از چالش‌های سازمان‌های فناوری شهروندی مسیر رشد این سازمان‌هاست. از آنجاییکه تمرکز بیشتر این سازمان‌ها بر توسعه ظرفیت فروش محصولات خود است و تامین مالی تیم‌های خود را با استفاده از شبکه‌های دولتی قوی انجام می‌دهد تنها سازمان‌هایی با مدل کسب و کار انتفاعی می‌توانند مسیر رشد خود را طی کنند. در صورتی که سازمان‌هایی با مدل کسب و کارهای دیگر همواره چالش‌های جدی در طی مسیر رشد خود داشته‌اند.

۴. نامشخص بودن سنجه‌های اثر

سنجش اثر در حوزه فناوری شهروندی بسیار سخت است. از آنجاییکه برای جذب منابع مالی نیاز است تا سازمان‌ها عملکرد خود را به خوبی نشان دهند، اما ارزیابی عملکرد سازمان‌های فناوری شهروندی به شدت سخت است. این سازمان‌ها با مسائل عمومی و حوزه‌ی عمومی ارتباط دارند و ارزیابی نتایج کارشان در این حوزه نیز نیازمند سنجه‌های دقیق و زیادی است که تاکنون در تحقیقات علمی کمتر به آن‌ها توجه شده است.

۵. کمبود سرمایه‌گذاری در ظرفیت‌های محوری

در حالی که سرمایه‌گذاری‌های معمول، شرکت‌های فناوری را قادر می‌سازد تا در ظرفیت‌های اصلی خود مانند توسعه فناوری و بحث فروش سرمایه گذاری کنند، سرمایه‌گذاری بشردوستانه برای استارتاپ‌های فناوری‌های شهروندی تا حد زیادی از اجرای پروژه‌های خاصی حمایت کرده است. سرمایه‌گذاران بشردوستانه باید چگونگی سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌های فناوری شهروندی را در نظر بگیرند تا اطمینان حاصل کنند که سرمایه‌گذاری از رشد بلند مدت آنها پشتیبانی می‌کند و نه فقط اجرای کوتاه مدت پروژه‌ها و برنامه‌های خاص.

 

دسته‌ها
چالش‌های فناوری شهروندی مبانی فناوری شهروندی

چالش‌های فناوری شهروندی از نگاه پوپرت (Poppert)

دِرِک پوپرت (Derek Poppert) در یادداشتی تفصیلی با عنوان مروری بر فناوری شهروندی به سه سوال اصلی چیستی فناوری شهروندی، بازیگران این عرصه، چالش‌ها، فرصت‌ها و آینده‌ی آن پرداخته است. در این بخش متناسب با موضوع مورد بحث، به چالش‌های اشاره در این یادداشت اشاره می‌گردد.

فناوری شهروندی

چالش اول: مدل‌های کسب ‌و کار پایدار و جریان‌های درامدی قابل اعتماد

چالش اول اشاره شده در این یادداشت، به بحث مدل‌های کسب و کار پروژه‌ها و سامانه‌های فناوری شهروندی اشاره دارد. از آنجاییکه فناوری شهروندی، ذاتا برای حل مسائل عمومی بوجود آمده، سخت بتوان همانند پروژه‌های بخش خصوصی، با دید سودگرایانه به آن نگریست. با این حال، می‌توان با نگاه به پروژه‌های موفق در این زمینه، برای رسیدن به مدل‌های کسب و کار پایدار و همچنین جریان‌های درآمدی قابل اعتماد تلاش کرد. در صورتی که پروژه‌ی فناوری شهروندی به یک مدل کسب و کار خوب و جریان درآمدی مطمئن نرسد، پایدار ماندن آن دور از ذهن خواهد بود.

چالش دوم: تعداد محدود مشتریان

صنعت فناوری‌های شهروندی، مشتریان بسیار محدودی دارد. در واقع در بسیاری از اوقات، تنها دولت‌ها و سازمان‌های بخش عمومی هستند که به عنوان مشتری پروژه‌های فناوری شهروند مطرح می‌شوند. به عنوان مثال در کشور آمریکا، 19 هزار شهر، 3 هزار منطقه و صدها اداره ایالتی و فدرال وجود دارند. بیش از 90 درصد شهرها نیز جمعیتی کمتر از 25 هزار نفر دارند. در واقع باید گفت، فناوری‌های شهروندی که در ارتباط با دولت ایجاد می‌شوند، تنها بازاری با حجم 23 هزار مشتری دارند.

چالش سوم: ایجاد راه‌حل مناسب

چالش سوم در رابطه با ماهیت خود فناوری‌های شهروندی است. پروژه‌های فناوری شهروندی به منظور ارائه یک راه‌حل مناسب برای مسائل عمومی ایجاد شده‌اند. نرخ شکست راه‌حل‌ها برای مسائل عمومی بیشتر از دیگر مسائل است. چراکه این مسائل از پیچیدگی بالایی برخوردار بوده و باید با بازیگرانی همچون دولت، احزاب سیاسی و نهادهای عمومی و غیرانتفاعی در تعامل باشد.

دسته‌ها
چالش‌های فناوری شهروندی مبانی فناوری شهروندی

چالش‌های فناوری شهروندی از نگاه کارویچ (Karović)

دنیرا کارویچ (Karović) در سال 2018، به موضوع ابزارها و سامانه‌های فناوری شهروندی می‌پردازد که مطابق با انتظارات پیش‌نرفته و شکست خورده‌اند. این محقق، درس‌هایی که می‌توان از این شکست‌ها گرفت را جمع‌آوری و به چالش‌های اصلی این حوزه اشاره کرده است. در ادامه به مهمترین چالش‌های اشاره شده در این نوشتار می‌پردازیم:

فناوری شهروندی

۱: کمبود مهارت‌های فناورانه

تکنولوژی، هسته‌ی اصلی فناوری شهروندی است. از این رو، یکی از چالش‌های اصلی حوزه فناوری شهروندی، کمبود مهارتهای فناورانه بازیگران این حوزه است. در واقع چه از سمت کاربران و عموم مردم و چه از سمت سازمان‌هایی که قصد دارند از فناوری شهروندی استفاده کنند این مشکل گزارش شده است. همچنین با بررسی سامانه‌های شکست خورده‌ی این حوزه می‌توان دریافت که فناوری استفاده شده در آن بسیار پیچیده بوده است.

راه‌حل: برای شناسایی مشکلاتی که ممکن است کاربران با آن روبرو شوند و برای تطبیق ابزارهای استفاده شده با سطح کاربران، قبل از انتشار آن، بر روی آن تحقیق و آزمون کنید.

 ۲: جذب مشارکت سازمان‌های مردم‌نهاد

یکی از چالش‌های اصلی پروژه‌های فناوری شهروندی، جذب همکاران و مشارکت‌کنندگانی هستند که هم بتوانند تامین مالی پروژه را بر عهده بگیرند و هم از اعتبار و برند خود برای پیشبرد پروژه استفاده کنند. به عنوان مثال، در کشور بوسنی و هرزگوین، سازمان  Zasto ne در تلاش بود تا پلتفرم Alaveteli (پلتفرم دسترسی آزاد به اطلاعات که در شماره‌های قبلی نیز معرفی شده است) را بومی‌سازی و توسعه دهد. اما متاسفانه به دلیل نیافتن شریک مناسب در این حوزه پروژه‌ی آن‌ها شکست خورده و هم‌اکنون، وب‌سایت http://pravodaznam.ba/ که براساس پلتفرم Alaveteli ایجاد شده بود به صورت کامل از بین رفته است.

راه‌حل: شیوه و انواع مشارکت‌های خود را تعریف و به صورت رسمی اعلام کنید تا همه شرکا از ابتدا در مورد نقش، مسئولیت‌ها و سهم خود (از نظر مالی یا انواع دیگر) در پروژه مطلع باشند.

 ۳: ایجاد فضای رقابتی بین توسعه‌دهندگان

یکی از مشکلات پروژه‌های فناوری شهروندی، رقابتی شدن آن در یک جامعه است. به عنوان مثال، در اوکراین، یکی از سازمانهای غیردولتی پیشرو در زمینه مبارزه با فساد، برای تهیه ابزاری با هدف ردیابی، تجزیه و تحلیل و شفافیت منابع مالی احزاب سیاسی اوکراین با رقیبی در این حوزه روبرو شد. در نتیجه، این سازمان‌ها برای کسب منابع مالی باهم رقابت کرده و هیچکدام نتوانستند به اندازه کافی منابع مالی مدنظر خود را جمع‌آوری کنند. در نهایت هیچکدام نتوانستند پروژه‌ی فناوری شهروندی خود را به پیش ببرند.

راه‌حل: بجای رقابت، یک شبکه‌ی همکاری ایجاد کنید. تجربیات پروژه‌های مشابه را باهم در میان بگذارید. با رقبای بالقهو تماس برقرار کنید و با آن‌ها ارتباط داشته باشید. با آن‌ها مذاکره کنید.

۴: مشارکت کم مردم و کاربران

یکی از چالش‌هایی که در همه‌ی جای دنیا وجود دارد، بحث مشارکت مردم و کاربران در پروژه‌های فناوری شهروندی است. همه توسعه‌دهندگان فکر می‌کنند پس از انتشار پروژه و سامانه‌‌شان، به سرعت کاربران در آن مشارکت کرده و هزاران کاربر جدید از وب‌سایت آن‌ها بازدید می‌کنند. در حالی که باید این جذب کاربر به صورت پله‌ای بوده و نباید انتظار هجوم یکباره کاربران را داشت. البته در بسیاری اوقات، کاربران نمی‌دانند مشارکت آن‌ها مثلا در بحث افشای رشوه، تاثیری خواهد داشت یا خیر. از طرف دیگر شاید کاربران به دلیل فرهنگ محلی و زمینه‌ی سیاسی، علاقه‌ای به مشارکت نداشته باشند. در هر صورت مشارکت مردم یکی از مهمترین چالش‌های فناوری شهروند است.

راه‌حل: سامانه مربوطه باید بسیار ساده و کاربرپسند طراحی شده باشد. باید کاربران را در طراحی این ابزارها مشارکت داد. همچنین می‌بایست قبل از انتشار پروژه، آزمون‌هایی مختلفی با حضور کاربران بر روی آن انجام شود.