CONSUL یک پلتفرم آنلاین برای مشارکت عمومی در تصمیم‌گیری است که در ابتدا توسط شورای شهر مادرید راه‌اندازی شد. هم‌اکنون این پتلفرم در بیش از 30 کشور جهان در حال استفاده است. این پلتفرم به صورت منبع باز طراحی شده و هر نهاد یا دولتی می‌تواند از آن استفاده کند. CONSUL برای شهروندان طراحی شده تا بتوانند در حکمرانی کشور خود نقش بیشتری داشته باشند. این پلتفرم ویژگی‌هایی مانند تهیه پیشنهادات، رأی گیری برای قوانین جدید، بحث و گفتگو، بودجه‌ریزی مشارکتی و مشاوره دارد.
تاریخچه‌ای کوتاه اما جالب
شکل‌گیری این پلتفرم به سال 2011 در اسپانیا برمی‌گردد؛ جایی که جنبش 15-M اسپانیایی‌ها (جنبش ضد رضایت اقتصادی اسپانیا) شکل گرفت و باعث شد هزاران اسپانیایی خشمگین به خیابان‌های این کشور ریخته و فریادهای «ما یک دموکراسی واقعی می‌خواهیم» را سر دهند. خشم آنها به خاطر مسائلی مانند: بحران مالی، بحران مسکن، نرخ بیکاری بالا، عدم چشم‌انداز شغلی برای جوانان، فساد و احساس فقدان مشروعیت سیاسی نهادهای دموکراتیک، بود.
این جنبش به دنبال بهبود فرایندها و نهادهای دموکراتیک، به خصوص با افزایش شفافیت، پاسخگویی و مشارکت بود. شورای شهر مادرید تصمیم گرفت تا راهی برای برون از این بحران پیدا کند. آنها به دنبال روشی جدید برای تعامل با شهروندان و ترویج مشارکت فعال آنان در حوزه‌ی حکمرانی بودند.
پس از افول اعتماد در نهادهای دولتی که به دلیل رسوایی‌های مرتبط با فساد اقتصادی در اسپانیا رخ داده بود، شورای شهر مادرید توسعه نرم افزار CONSUL را در دستور کار خود قرار داد و اولین نسخه‌ی آن را با عنوان Decide Madrid در سال 2015 منتشر کرد. Decide Madrid یک پلتفرم رسمی حکمرانی باز است که سعی شده تا همه فرایندهای حکمرانی باز به خصوص در حوزه اداره‌ی شهرها در آن گنجانده شوند؛ فرایندهایی مانند شفافیت، داده‌ی باز و مشارکت عمومی.
موفقیت‌های جالب توجه این پلتفرم
این پلتفرم و به خصوص اولین نسخه‌ی آن یعنی Decide Madrid به موفقیت‌های زیادی دست یافته است. برخی از آنها عبارتند از:
- نرخ مشارکت بالای شهروندان به خصوص در شهر مادرید با 400 هزار نفر ثبت‌نام کننده تا سال 2018
- تا سال 2017، بیش از 20 هزار طرح در نسخه‌ی شهر مادرید آن ثبت شده است. یکی از این طرح‌ها، پروژه‌ی موفق بازسازی شهر Plaza de España بود که نزدیک به 27 هزار نفر در رای‌گیری طرح مربوطه شرکت داشتند.
- استفاده از طرح موفق بودجه‌ریزی مشارکتی در شهر مادرید اسپانیا که هر ساله، بیش از 100 میلیون یورو از بودجه‌ی این شهر با مشارکت 100 هزار نفر از شهروندان در چگونگی آن انجام می‌پذیرد.
گستره‌ی استفاده از این پلتفرم در جهان
همانگونه که بیان شد، این پلتفرم، فعالیت خود را از شهر مادرید اسپانیا شروع کرده و هم‌اکنون در بسیاری از کشورهای جهان از آن استفاده می‌شود؛ گرچه در کشورهایی با زبان اسپانیولی بیشتر از آن استقبال شده است.
مشخصات و خدمات پلتفرم Consul
پلتفرم Consul خدمات متنوعی را در جهت حکمرانی باز ارائه می‌کند. برخی از این خدمات به شرح زیر هستند:
- فضای بحث و گفتگو
هر شهروندی در این سامانه می‌تواند موضوع بحث و گفتگوی مجزای خود را ایجاد کرده و از دیگران درخواست کند تا در آن مشارکت کنند. همچنین سایر شهروندان نیز می‌توانند روی این موضوعات نظر خود را اعلام کنند. هر بحث می‌تواند توسط شهروندان ارزش‌گذاری شده و در نهایت مهمترین مسائل مشخص خواهند شد.
- ارائه طرح‌های پیشنهادی
شهروندان می‌توانند طرح پیشنهادی خود راجع به مسائل مختلف (مثلا حمل و نقل یک منطقه) را ایجاد کنند. همچنین جایی برای جستجوی طرح‌های پیشنهادی نیز وجود دارد. برای طرح‌های پیشنهادی که از حمایت کافی برخوردار بودند رای‌گیری انجام خواهد شد و در صورت داشتن شرایط قابل قبول مسئولان مربوطه راجع به آن تصمیم‌گیری خواهند کرد. همچنین بقیه شهروندان علاوه بر حمایت می‌توانند راجع به آن نیز نظر خود را اعلام کنند.
- بودجه‌ریزی مشارکتی
یکی از ایده‌ها و ابتکارات جالب این سامانه، بحث بودجه‌ریزی مشارکتی است. به عنوان مثال شهرداری مادرید هر سال چگونگی برنامه‌ریزی برای مقدار مشخصی از بودجه را از طریق این سامانه انجام می‌دهد. در واقع مردم می‌توانند خود مشخص کنند که پول مشخص شده در کجا و چگونه هزینه شود.
- رای‌دهی
یکی از خدمات این سامانه، ایجاد نظرسنجی برای مسائل مختلف شهروندی است. هر شهروند و نهادی می‌تواند این نظرسنجی را ایجاد کرده و عموم شهروندان نیز می‌توانند در آن شرکت کنند.
- قانونگذاری جمعی
یکی از مباحثی که امروزه در حوزه‌ی قانون‌نویسی بسیار مورد توجه قرار گرفته، بحث قانونگذاری جمعی و با مشارکت عموم مردم است (Crowd Law). در سامانه Consul نیز فضایی برای مشارکت مردم در حوزه قانونگذاری دیده شده و عموم مردم می‌توانند نظر خود را در مورد قوانین مشخص شده اعلام کنند. نظرات مورد توجه واقع شده در روز بررسی آن در صحن شورا مورد بررسی قرار می‌گیرد.
در این بخش، برخی از زیر حوزه‌های هر کدام از دسته‌ها معرفی می‌گردند. این حوزه‌ها در سایت Civictech.guide به صورت جمع‌سپارانه توسط فعالان این حوزه در حال تکمیل هستند.
